Tętno spoczynkowe, zwane także jako puls spoczynkowy, jest jednym z podstawowych wskaźników zdrowia serca oraz ogólnej kondycji organizmu. Mierzenie tętna w spoczynku umożliwia ocenę, jak efektywnie pracuje serce, kiedy to ciało nie jest poddawane żadnemu wysiłkowi fizycznemu. Regularny pomiar tego parametru może dostarczyć wielu ważnych informacji na temat funkcjonowania układu krążenia oraz pozwolić na wczesne wykrycie ewentualnych problemów zdrowotnych. Tętno spoczynkowe jest szczególnie istotne dla sportowców oraz osób dbających o swoją kondycję fizyczną.
Spis treści
Czym jest tętno spoczynkowe?
Tętno spoczynkowe to nic innego jak liczba uderzeń serca na minutę, która jest rejestrowana, gdy organizm jest w stanie pełnego spoczynku, czyli w sytuacji, kiedy to nie odczuwamy stresu ani nie wykonujemy żadnej aktywności fizycznej. Tętno to zaleca się mierzyć rano, tuż po przebudzeniu, jeszcze przed wstaniem z łóżka. W celu dokonania pomiaru trzeba przyłożyć palce do tętnicy szyjnej lub promieniowej i policzyć liczbę uderzeń serca w ciągu 60 sekund.
Tętno spoczynkowe jest uznawane za jeden z najważniejszych wskaźników zdrowotnych, albowiem odzwierciedla efektywność, z jaką serce pompuje krew, gdy organizm jest w stanie spoczynku. Zbyt wysokie lub zbyt niskie tętno spoczynkowe może wskazywać na zaburzenia w funkcjonowaniu układu sercowo-naczyniowego, które wymagają jak najszybszej konsultacji z lekarzem. Prawidłowy puls jest bardzo ważny dla naszego zdrowia, dlatego też rekomendowane jest jego regularne badanie.
Jakie powinno być tętno spoczynkowe?
Prawidłowe tętno spoczynkowe dla dorosłej osoby waha się zazwyczaj w przedziale od 60 do 100 uderzeń na minutę. Warto jednak mieć na uwadze to, że wartość ta może być odmienna w zależności od wieku, płci, poziomu kondycji fizycznej czy innych czynników zdrowotnych.
Sportowcy oraz osoby często uprawiające aktywność fizyczną powinny mieć trochę niższe tętno spoczynkowe, nierzadko wynoszące od 40 do 60 uderzeń na minutę. Niskie tętno u sportowców wynika z wydolności ich mięśnia sercowego, który jest w stanie pompować krew znacznie bardziej efektywnie, co pozwala na mniejszą liczbę uderzeń serca przy zachowaniu optymalnego krążenia krwi.
Prawidłowe tętno spoczynkowe może także różnić się w zależności od wieku danej osoby. Dla dzieci i młodzieży wartości te są przeważnie wyższe, a w miarę dorastania stabilizują się w okolicach 60 do 100 uderzeń na minutę. Nieprawidłowe tętno może przyczyniać się do zawrotów głowy, omdleń oraz bóli w klatce piersiowej, dlatego też ważne jest, aby w przypadku nieprawidłowego wyniku skonsultować się z lekarzem.
Co oznacza zbyt wysokie tętno spoczynkowe?
Jeśli tętno spoczynkowe przekracza 100 uderzeń na minutę, to mówimy o tachykardii, a więc przyspieszonej akcji serca. Wysokie tętno spoczynkowe może być sygnałem wielu problemów zdrowotnych i nie powinno być bagatelizowane, zwłaszcza jeśli utrzymuje się przez dłuższy czas. Przyczyny podwyższonego tętna spoczynkowego mogą być naprawdę różnorodne. Do najczęstszych krótkotrwałych czynników, które mogą powodować wzrost tętna, należą stres, lęk, spożycie kofeiny, a także palenie tytoniu czy brak snu.
W takich sytuacjach podwyższone tętno jest zazwyczaj przejściowe i ustępuje po usunięciu czynnika stresogennego. Jeśli jednak wysokie tętno spoczynkowe pojawia się bardzo często, to nie można go ignorować.
Pamiętaj o tym, że długotrwale utrzymujący się podwyższony puls może być związany z wieloma problemami zdrowotnymi. Wysokie tętno nierzadko wskazuje chociażby na choroby serca, nadczynność tarczycy, anemię czy zaburzenia rytmu serca. Wysokie tętno może również towarzyszyć niektórym chorobom zakaźnym, prowadząc do ogólnego osłabienia organizmu. W przypadku zaobserwowania podwyższonego tętna spoczynkowego, zwłaszcza jeśli towarzyszą mu inne objawy i kiepskie samopoczucie, należy niezwłocznie udać się do lekarza w celu przeprowadzenia dokładnych badań diagnostycznych. Niekiedy wysokie tętno może bowiem być bardzo niebezpieczne, dlatego też ważne jest, aby regularnie mierzyć tętno spoczynkowe i kontrolować swój puls.
Co oznacza zbyt niskie tętno spoczynkowe?
Zbyt niskie tętno spoczynkowe nazywamy bradykardią. Jest to stan, w którym liczba uderzeń serca na minutę spada poniżej 60. Bradykardia może być naturalnym stanem u osób o znakomitej kondycji fizycznej, zwłaszcza u sportowców, których serce jest na tyle wydolne, że nie potrzebuje dużej liczby uderzeń, aby zapewnić organizmowi optymalne krążenie krwi. W takim przypadku niskie tętno spoczynkowe jest uznawane za w pełni normalne i nie stanowi zagrożenia dla naszego bezpieczeństwa.
U osób, które nie są zawodowymi sportowcami, zbyt niskie tętno może być jednak sygnałem pewnych problemów zdrowotnych. Przyczyną bradykardii są różne schorzenia. Zaliczamy do nich chociażby choroby serca, zaburzenia przewodnictwa w sercu czy niewydolność tarczycy. Bradykardia może również występować u osób starszych w wyniku naturalnego procesu starzenia się układu sercowo-naczyniowego. Niski puls często nie jest powodem do obaw, jednak jakiekolwiek wątpliwości zawsze warto skonsultować ze specjalistą.
Objawy towarzyszące zbyt niskiej wartości tętna mogą obejmować zawroty głowy, osłabienie, zmęczenie, a w niektórych przypadkach również omdlenia. Niskie tętno spoczynkowe prowadzi do niedostatecznego zaopatrzenia organizmu w krew, co skutkuje zniwelowaniem ilości tlenu dostarczanego do tkanek i narządów. W przypadkach, gdy bradykardia powoduje poważne objawy lub jest wynikiem choroby, obligatoryjne jest leczenie, które przeważnie obejmuje zmianę medykamentów, terapię farmakologiczną, a niekiedy nawet implantację stymulatora serca. Ważne jest, aby mierzyć puls bardzo często. Pomiary tętna są naprawdę istotne i zarówno za wysoki puls, jak i za niski, mogą być niebezpieczne.
Pasjonat sportu, dla którego bieganie stało się nie tylko hobby, ale i stylem życia. Każdego dnia pokonuje kolejne kilometry, szukając nowych wyzwań i czerpiąc radość z aktywności fizycznej. Uczestnik licznych maratonów i biegów ulicznych, stale dąży do poprawy swoich wyników i przekraczania własnych granic.
